Martin Scorsese to jeden z najwybitniejszych reżyserów w historii kina. Jego filmy cechuje perfekcyjne wyczucie klimatu epoki, wnikliwa obserwacja ludzkich charakterów i mistrzowskie operowanie kamerą. Do największych sukcesów Scorsesego należą takie obrazy jak "Taksówkarz", "Chłopcy z ferajny" czy "Infiltracja". W 2004 roku na ekrany wszedł kolejny wielki hit w jego dorobku - "Aviator" z Leonardem DiCaprio w roli głównej. Jak powstawał ten fascynujący portret legendarnego Howarda Hughesa - producenta filmowego, wizjonera lotnictwa i ekscentrycznego miliardera?
Geneza projektu Scorsesego o Howardzie Hughesie
Martin Scorsese od dawna interesował się postacią Howarda Hughesa, barwnego biznesmena i producenta filmowego z pierwszej połowy XX wieku. Hughes był niezwykle utalentowany, ale i obarczony wieloma dziwactwami oraz fobiami. Scorsese widział w nim fascynujący temat na film biograficzny. Przez lata zbierał materiały na temat życia Hughesa. W końcu na początku XXI wieku zdecydował się rozpocząć prace nad tym projektem. Scenariusz powierzył doświadczonemu Johnowi Loganowi, z którym współpracował przy "Chłopcach z ferajny". Razem stworzyli barwną opowieść o dzieciństwie, młodości i życiowych triumfach Hughesa, ale też o jego popadaniu w obłęd i coraz dziwaczniejsze zachowania.
Długoletnie zainteresowanie Scorsese postacią Howarda Hughesa
Decyzja o realizacji filmu na początku XXI wieku
Stworzenie scenariusza we współpracy z Johnem Loganem
Trudności w pozyskaniu finansowania
Pomimo renomowanych nazwisk za projektem, Scorsese miał problem ze znalezieniem wytwórni filmowej, która zgodziłaby się sfinansować "Aviatora". Budżet filmu sięgał 110 milionów dolarów, co czyniło go jedną z najdroższych produkcji tamtych lat. Dodatkowo film miał opowiadać historię postaci mało znanej szerszej publiczności. W końcu projekt zdecydowała się wesprzeć wytwórnia Miramax. Jednak jej szef Harvey Weinstein naciskał na skrócenie metrażu i obniżenie kosztów. Scorsese nie godził się na takie ustępstwa. Ostatecznie udało mu się zdobyć pełne finansowanie od wytwórni Warner Bros i producenta Jonasa McCorda.
Wysoki budżet filmu zniechęcał wytwórnie
Miramax początkowo zaangażował się w projekt
Warner Bros zapewniło pełne finansowanie
Obsada i casting DiCaprio w roli głównej
Kluczowym elementem każdego biograficznego filmu jest dobór odtwórcy głównej roli. Scorsese od początku upatrywał w niej Leoanarda DiCaprio, z którym współpracował przy "Chłopcach z ferajny". Młody aktor doskonale radził sobie z rolami charyzmatycznych bohaterów obarczonych wewnętrznymi demonami. DiCaprio z entuzjazmem przyjął propozycję wcielenia się w postać Hughesa. Jego zaangażowana gra aktorska i niezwykłe podobieństwo do pierwowzoru przyczyniły się do sukcesu filmu. Dużym wyzwaniem był dobór aktorek do kobiecych ról. Ostatecznie partnerkami DiCaprio zostały Kate Beckinsale i Gwen Stefani.
DiCaprio jako pierwszy wybór do roli Hughesa
Problemy z obsadzeniem kobiecych ról
Kate Beckinsale i Gwen Stefani jako ekranowe partnerki
Zdjęcia i charakteryzacja
Twórcy "Aviatora" położyli ogromny nacisk na odwzorowanie realiów epoki. Kostiumy i scenografie precyzyjnie oddawały modę i design lat 20. i 30. XX wieku. Charakteryzatorzy zadbali o wiekowienie DiCaprio i dostosowanie jego wyglądu do poszczególnych etapów życia Hughesa. Aktor musiał także przybrać na wadze, by wiarygodnie sportretować Hughesa w okresie jego pogłębiającej się paranoi i izolacji. Duże wrażenie robiły zdjęcia ukazujące spektakularne kaskaderskie sceny z udziałem samolotów z epoki.
Dbano o historyczną wierność kostiumów i scenografii
Charakteryzacja podkreślała różne etapy życia Hughesa
Zdjęcia lotnicze kręcono z rozmachem
Montaż i postprodukcja
Scorsese osobiście nadzorował montaż filmu, aby precyzyjnie oddać zamierzone tempo narracji. Skrupulatnie dobierał ujęcia, by podkreślić przemiany bohatera. Twórcy wykorzystali nowoczesne jak na tamte czasy efekty specjalne, pozwalające ożywić spektakularne sceny kręcone z udziałem samolotów. Muzyka odgrywała istotną rolę we wzmocnieniu emocji - za ścieżkę dźwiękową odpowiadali Howard Shore i Elton John. Montaż trwał blisko rok, ale ten wysiłek przyniósł zamierzony efekt.
Precyzyjny montaż podkreślający przemiany bohatera
Nowoczesne jak na tamte czasy efekty specjalne
Wyrazista muzyka Howarda Shore'a i Eltona Johna
Premiera i reakcje
"Aviator" miał premierę w 2004 roku. Wcześniej był prezentowany na wielu festiwalach, zdobywając entuzjastyczne recenzje. Krytycy chwalili wyczucie realiów epoki, reżyserię Scorsese i kreację DiCaprio. Film zebrał też świetne recenzje od widzów, przynosząc zysk przeszło 200 milionów dolarów. "Aviator" otrzymał 5 Oscarów, m.in. za zdjęcia, kostiumy, scenografię i montaż dźwięku. Sukces ten udowodnił, że Scorsese nadal pozostaje mistrzem kina, potrafiącym zaciekawić widzów nawet mniej znaną postacią historyczną.
Entuzjastyczne oceny na festiwalach
Bardzo dobre recenzje krytyków i widzów
Kasowy sukces i zdobyte Oscary
Podsumowanie
"Aviator" to kolejny dowód niezwykłego kunsztu Scorsese, który potrafi wciągnąć widza w epokę i zafascynować losami barwnej postaci. Dzięki świetnej reżyserii, zdjęciom, scenografii i grze aktorów, w tym fenomenalnemu DiCaprio, film oddaje klimat lat 20. i 30. XX wieku. Jednocześnie jest pasjonującą opowieścią o człowieku, którego talent i determinacja pozwoliły odnieść niezwykłe sukcesy, ale psychika płatała za to wysoką cenę. Ten wnikliwy portret Howarda Hughesa przyniósł Scorsese kolejne arcydzieło i potwierdził jego pozycję w światowym kinie.